ÉÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍ» º M I C R O S C A N 2 . 0 º º º º Het SSTV & FAX programma voor de IBM-PC º º º º (c) Copyright 1995 CombiTech º º Morelstraat 60, 3235 EL Rockanje, Nederland (+311814-4252) º º Dit programma mag, mits in zijn geheel, worden gekopieerd. º ÈÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍͼ INHOUDSOPGAVE 1 HET PROGRAMMA MSCAN 1.1 Interface 1.2 Configureren MSCAN 1.3 Opbouw beeldscherm 1.4 Bepalen calibratiefactor 2 DE BEDIENING 2.1 Scrollen 2.2 De endmarker 2.3 Gebruik van de indicatoren 2.3.1 Indicatoren in de zwart/wit SSTV mode 2.3.2 Indicatoren in de Wraase kleuren SSTV mode 2.3.3 Indicatoren in de New SSTV kleuren SSTV mode 2.3.4 Indicatoren in de zwart/wit FAX mode 2.3.5 Indicatoren in de kleuren FAX mode 2.4 Gebruik van het menu 2.4.1 Het menu in de zwart/wit SSTV mode 2.4.1.1 Het picture menu 2.4.1.1.1 Beeld inladen van disk 2.4.1.1.2 Beeld opslaan op disk 2.4.1.1.3 Beeld inladen van de auto directory 2.4.1.1.4 Beeld inladen vanuit geheugen 2.4.1.1.5 Beeld opslaan naar geheugen 2.4.1.1.6 Testbeeld inlezen 2.4.1.1.7 Path wijzigen 2.4.1.2 Het digitize menu 2.4.1.3 Het param menu 2.4.1.4 Het toolkit menu 2.4.1.5 Het showmems menu 2.4.2 Het menu in de Wraase kleuren SSTV mode 2.4.2.1 Het toolkit menu 2.4.3 Het menu in de New SSTV kleuren SSTV mode 2.4.3.1 Het param menu 2.4.4 Het menu in de zwart/wit FAX mode 2.4.4.1 Het param menu 2.4.4.1.1 Het video menu 2.4.4.1.2 Het calib menu 2.4.4.1.3 Het auto menu 2.4.5 Het menu in de kleuren FAX mode 2.5 Overzicht editor toetsen 3 TECHNISCHE INFORMATIE 3.1 Start- en stoptonen 3.2 Problemen oplossen 4 TECHNISCHE INFORMATIE 4.1 SSTV 4.2 FAX MSCAN 2.0 (c) Copyright 1995 CombiTech Rockanje - The Netherlands CombiTech, Morelstraat 60, 3235 EL Rockanje, Nederland. Tel.: 01814-4252. Internationaal: +311814-4252. MSCAN is geschikt voor zowel IBM als volledig IBM-compatibele personal computers met MS-DOS versie 3.3 of hoger. Het ontwerpen van dit programma is mede mogelijk gemaakt dankzij de hulp van PA3CMH, PA3DWB, PA3EJE en PD0CIF. Importeur voor Belgie: Spitz telecom, P. Verhaegheplein 15, 8310 Brugge, Tel: 050-353639, Fax: 353938. Mike Versteeg PA3GPY, Rockanje, 01-02-95 1 HET PROGRAMMA MSCAN MSCAN 2.0 is speciaal voor de zend- en luister-amateur ontwikkeld. Met dit programma kunnen SSTV en FAX beelden worden ontvangen en uitgezonden in zwart/wit en in TRUECOLOR, d.w.z. ruim 16,7 miljoen kleuren. MSCAN is ontworpen voor de IBM (-compatibele) computer met minimaal een 80286 processor, een truecolor SVGA videokaart en een Microsoft compatibele muis. Omdat MSCAN gebruik kan maken van drie verschillende soorten modems, zijn er ook drie uitvoeringen van dit programma. Hieronder volgt een korte beschrijving van de drie modems. PCIO-bus Een universeel bus-systeem voor diverse I/O toepassingen. De PCIO-bus wordt op de seri‰le poort van de pc aangesloten. Naast diverse applicatiekaarten voor b.v. het meten van spanningen of aansturen van apparaten, zijn voor de PCIO- bus ook een tweetal kaarten ontwikkeld voor het decoderen van AFSK signalen (SSTV-1) en het opwekken ervan (SSTV-2). Deze kaarten worden door MSCAN gebruikt. Multiscan Het Multiscan modem is afgeleid van de PCIO-bus en bestaat uit twee printen die op elkaar kunnen worden bevestigd. De basis-print is voor ontvangst en kan ook zelfstandig worden gebruikt. Daar zowel de PCIO-bus als het Multiscan modem gebruik maken van een PLL schakeling voor het decoderen van de signalen wordt met deze modems een zeer goede beeldkwaliteit gehaald, ook onder slechte condities. Microscan Het Microscan modem bestaat uit een eenvoudige OPAMP schakeling voor het decoderen van de AFSK signalen. Voor het opwekken van de signalen wordt een eenvoudig laagdoorlaatfilter gebruikt dat op de speaker van de pc wordt aangesloten. Dit type interface is ook wel bekend onder de naam HAMCOMM of JV- FAX interface. De Microscan uitvoering van MSCAN wordt ook als shareware versie verspreid. Beschrijvingen in deze handleiding die alleen betrekking hebben op de shareware versie zijn te herkennen aan de vermelding '[share]'. MSCAN heeft vele zeer handige multi-tasking mogelijkheden. Zo kunnen er tijdens ontvangst en zenden ook andere taken worden verricht, b.v. het genereren van teksten en het laden, digitaliseren of opslaan van plaatjes. Om dit mogelijk te maken maakt MSCAN gebruik van de vele extra mogelijkheden die de computer, videokaart en muis te bieden hebben. Het is hierdoor absoluut noodzakelijk dat deze onderdelen een hoge mate van hardware compatibiliteit hebben. Het complete softwarepakket bestaat uit de volgende files: MSCAN.EXE en MSCAN.CNF. MSCAN.EXE is het hoofdprogramma. De file MSCAN.CNF bevat systeem informatie, ijkgegevens voor de hardware demodulator en registratie gegevens. 1.1 Interface P.S. Indien u gebruik maakt van een memorymanager als QEMM, EMM386 of 386MAX, schakel deze dan uit. Op sommige pc's kunnen deze programma's n.l. de werking van MSCAN erg verstoren, dit kan vari‰ren van een slechtere ontvangst tot het geheel niet werken van MSCAN. De memorymanagers worden geactiveerd in de files AUTOEXEC.BAT en CONFIG.SYS. Plaats met een editor aan het begin van de regel waar dit programma staat de tekst 'REM ' en sla de file op. Start nu uw pc opnieuw d.m.v. een reset. Test met deze configuratie eerst MSCAN. Bent u tevreden met de werking van MSCAN, probeer dan de memorymanager weer te activeren door de tekst 'REM ' weer te verwijderen. Start na een reset van de pc MSCAN weer op en kijk of de werking niet verslechterd. Voor optimale resultaten is speciaal voor het programma MSCAN het Multiscan modem ontwikkeld. Gebruik van dit modem geeft een zeer goede kwaliteit van de ontvangen en uitgezonden beelden, en verbetert de multitasking mogelijkheden van MSCAN. Deze speciale uitvoering van MSCAN werkt echter met de veel gebruikte en zeer goedkope OPAMP interface, ook wel HAMCOMM modem genoemd. Hierbij wordt een eenvoudige OPAMP schakeling als ontvangstinterface gebruikt. Voor zenden wordt de luidspreker van de pc gebruikt, waarachter een eenvoudig laagdoorlaat-filter wordt geplaatst. Heeft u nog geen interface of wilt u er zeker van zijn dat uw interface geschikt is, bouw dan de Microscan interface (zie schema). De MICROSCAN interface is speciaal geschikt voor deze versie van MSCAN en heeft een PTT aansluiting. 1.2 Configureren MSCAN Na het installeren van de hard- en software kunt u het programma starten door het intikken van 'MSCAN /C' gevolgd door . Hierdoor wordt eerst het configuratie menu opgeroepen. U kunt deze routine altijd aanroepen wanneer u een default instelling in het programma wilt bekijken en/of wijzigen. In het configuratie menu worden u de onderstaande vragen gesteld, tussen de haakjes staat steeds de huidige instelling, wilt u deze aanhouden dan geeft u . SVGA chipset 1=Trident 8900(VESA) 4=ET4000(VESA) 7=Cirrus 54xx 8=VESA (...) : Kies hier de chipset die aanwezig is op uw videokaart. Heeft uw videokaart een andere chipset kies dan voor VESA. In dit geval zal de volgende vraag verschijnen: 0=standard VESA 1=hybrid#1 2=hybrid#2 (...) : Kies hier voor standard. Mocht bij opstarten blijken dat u niet het juiste beeld krijgt, probeert u dan achtereenvolgens de keuzes hybrid#1 en hybrid#2. Het is mogelijk dat voor uw videokaart eerst een residente driver moet worden geladen alvorens deze VESA compatibel is. RX interface 1=DTR+/RTS-/PTT 2=RTS+/DTR- (...) : Kies voor zowel de MICROSCAN interface als het HAMCOMM modem voor 1, u kunt dan ook de PTT van uw transceiver aansturen. Keuze 2 is voor de oorspron- kelijke JV-FAX OPAMP interface, hierbij is geen automatische PTT aansturing mogelijk. COM port 1/2 (...) : Voer hier de communicatiepoort in waarop u de hardware heeft aangesloten. Alleen poort 1 en 2 worden ondersteund. Initial program mode 1=SSTV B&W 2=SSTV Wraase 3=New SSTV 4=B&W FAX 5=Colour FAX (...) : Hier kunt u opgeven in welke programma mode u wilt dat MSCAN voortaan opstart. RX display sequence 1=1 2=2 3=1&2 (...) : TX display sequence 1=1 2=2 3=1&2 (...) : Deze vragen geven de mogelijkheid om naar eigen inzicht de ontvangst- en zendschermen en in de SSTV mode te bepalen bij opstarten. Default path to picture directory : ... Hier kunt u invoeren in welke directory u de SSTV en FAX plaatjes wilt bewaren. Dit kan b.v. zijn de huidige directory (.\) of een directory met de naam 'pictures'. Crystal calibration factor (...) : Zoals in de inleiding reeds werd vermeld, is het synchroon lopen bij een aantal modes zeer belangrijk. Om deze reden moet u uw pc calibreren. Meer hierover in de paragraaf 'Bepalen calibratie-facor'. Heeft u bij een voorgaande versie van dit programma de calibratiefactor reeds bepaald dan kunt u deze hier ingeven. U kunt het calibratieproces dan overslaan. Call to be transmitted (...) : [share] Bij de shareware versie kunt u hier ingeven wat uw callsign is. Na de configuratie start het programma automatisch op. Normaliter zult u de configuratie van het programma niet willen wijzigen, het programma is dan op te starten met 'MSCAN' . 1.3 Opbouw beeldscherm In de SSTV modes ziet u in het midden van het beeld twee schermen, genummerd 1 (links) en 2 (rechts). Deze schermen worden gebruikt voor het weergeven van de ontvangen of te verzenden beelden. In de FAX modes is er slechts een groot scherm. Bij de SSTV modes vinden we onder de twee schermen de 14 schermpjes voor de geheugens. Hier wordt de inhoud van de geheugens (memories) weergegeven. Helemaal onderin het beeld vinden we bij alle modes de console. Deze console is opgebouwd uit een drietal onderdelen. Links het spectrum, hierin wordt het frequentiespectrum getoond van het ontvangst- of zendsignaal. Op de onderste lijn in het spectrum vind u de markers, deze geven de belangrijke frequenties aan. Als extra afstemhulp bij de SSTV modes vind u in het spectrum de syncindicator. Dit is de stip in het kleine venster boven de meeste linkse (1200 Hz) marker. Deze stip licht op wanneer een juiste syncpuls is gedetecteerd (d.w.z. juiste frequentie en juiste moment). Rechts van het spectrum vind u de indicatoren (bovenin) en het menu (onderin). De indicatoren geven de status van het programma aan. Indicatoren met een afgeronde hoek kunt u met uw muis een of meerdere keren achterelkaar aanklikken. Er verschijnen dan nieuwe instellingen. De menutoetsen kunt u ook aanklikken, ofwel er verschijnen dan nieuwe menutoetsen, of het door u aangeklikte commando zal worden uitgevoerd. 1.4 Bepalen calibratiefactor Nauwkeurige timing is vooral bij FAX en bij de nieuwe SSTV modes van zeer groot belang. Een af-wijking in de kristalfrequentie van de pc zal resulteren in een slechte synchronisatie (scheef lopen) bij de ontvangst van stations. Constateert u dat het beeld scheef loopt bij de ontvangst van een 'commercieel' FAX station (lees: station met nauwkeurige timing) dan zal het kristal in uw pc een, overigens kleine, afwijking hebben. Deze afwijking is te compenseren in het configuratiemenu. Om dit te doen gaat u als volgt te werk. 1. Schakel het programma in de FAX mode. 2. Ontvang het station. Selecteer het 'param' menu. Maak gebruik van de lijntijd toetsen ('+' en '-') om het beeld recht te laten lopen. 3. Selecteer 'calib' en daarna 'yes'. 4. Herhaal de stappen 2 en 3 enkele keren totdat het beeld geheel recht loopt. Houdt u er rekening mee dat ook de betrouwbare FAX stations wel eens scheef lopende platen uitzenden. Dit wordt dan niet veroorzaakt door een slechte timing, maar doordat simpel het origineel scheef in de machine wordt geplaatst. Als goed alternatief kunt u ook gebruik maken van een van de tijdzenders (kijk eens rond de 10 MHz). Stemt u af op een zender die iedere seconde een piep uitzend dan kunt u deze tonen als witte strepen in beeld zien. Bij een goede afregeling zullen deze strepen recht onder elkaar komen te staan. 2 DE BEDIENING Vrijwel alle commando's worden gegeven door met uw muis op een indicator of menutoets te klikken. Klikt u op een indicator dan verschijnt direct de nieuwe instelling. Door binnen een seconde nogmaals te klikken verschijnen eventuele overige instellingen. De geselecteerde instelling wordt pas geactiveerd wanneer de indicator langer dan een seconde niet wordt aangeklikt, of wanneer inmiddels een andere indicator is aangeklikt. Klikt u een menutoets aan dan zal ofwel een nieuw (sub)menu verschijnen, of het desbetreffende commando zal worden uitgevoerd. Wilt u een commando of menu afbreken dat kunt u of de toets of de rechter of middelste muistoets drukken. Voor een goed begrip van de werking van sommige functies zullen eerst de begrippen 'scrollen' en 'endmarker' worden behandeld. 2.1 Scrollen In de FAX mode is het werkelijke scherm iets groter dan wat op de monitor zichtbaar is. Hierdoor kunnen lange FAX-platen die normaal niet in beeld zouden passen toch worden ontvangen en weergegeven. Ook is het mogelijk platen uit te zenden die groter zijn dan het beeldscherm. D.m.v. scrollen (verticaal bewegen) wordt de rest van het beeld zichtbaar gemaakt. Dit scrollen gebeurt grotendeels automatisch, de software probeert hiertoe te voorspellen wat de gebruiker wilt zien. Zo zal bij de ontvangst of het verzenden van FAX platen altijd zichtbaar zijn waar de plaat op dat moment is. Hetzelfde geldt bij het inladen of wegschrijven van een plaat. Er is echter een uitzondering: wanneer de cursor in beeld is zal er geen scrollen plaatsvinden (tenzij de cursor zelf wordt bewogen) zodat altijd het gedeelte waar de cursor staat zichtbaar is. Men zal daar immers bezig zijn iets in te typen. Ook kan men op deze manier even 'over de plaat wandelen' en bepaalde gedeeltes bekijken. In het algemeen geldt dus dat wanneer de cursor aan staat (de cursor schakelt automatisch uit wanneer gedurende vijf seconden geen toets wordt ingedrukt) het beeld stil zal staan op de plaats van de cursor. Wanneer de cursor uit staat zal het beeld altijd meelopen met het proces dat op dat moment plaatsvindt. 2.2 De endmarker Omdat het formaat van een FAX afbeelding groter of kleiner kan zijn dan het gedeelte dat zichtbaar is op de monitor zal men moeten aangeven hoe groot men het beeld wil hebben. Zou altijd de maximale grootte worden gebruikt dan zou bij uitzenden meer kunnen worden uitgezonden dan strikt nodig is, en zal bij het wegschrijven van een plaatje meer ruimte op disk worden ingenomen dan nodig is voor het eigenlijk plaatje. Om dit probleem op te lossen is de endmarker ontworpen. Met de endmarker geeft men aan waar zich de ondergrens van het huidige beeld bevindt. Zo zal een uitzending stoppen wanneer de endmarker is bereikt (de endmarker mag tijdens het zenden nog worden verplaatst), en wordt bij opslaan op disk slechts het gedeelte tot aan de endmarker weggeschreven. De endmarker werkt grotendeels automatisch. Zo zal een uitzending meestal vooraf worden gegaan door het inladen van een plaatje. De endmarker wordt daarom na inladen automatisch onderaan dit plaatje geplaatst. Wordt eventueel onder de plaat (en dus de endmarker) nog iets ingetikt of ingeladen (box) dan wordt de endmaker hier weer onder geplaatst. Wanneer een FAX-plaat wordt ontvangen en men stopt daarna de ontvangst (in de auto mode gebeurt dit vanzelf) dan zal de endmarker worden geplaatst op de laatste lijn van ontvangst. Wanneer dan de opdracht tot wegschrijven wordt gegeven zal dus automatisch het juiste gedeelte worden opgeslagen. Mocht de endmarker niet op de juiste plek staan dan kan men altijd ingrijpen door deze met de hand te (ver)plaatsen. Dit is mogelijk door de indicator '--' aan te klikken. De endmarker is zichtbaar als een zwart/wit geblokte lijn. 2.3 Gebruik van de indicatoren De indicatoren vind u bovenin de console, rechts van het spectrum. Er bestaan 2 soorten indicatoren. De indicatoren met rechte hoeken zijn alleen bedoeld om af te lezen, die met ronde hoeken kunt u met uw muis aanklikken. Beide zullen hier voor iedere programmamode van links naar rechts in het scherm worden beschreven. Wanneer een indicator meerdere instellingen aan kan nemen (door meerdere keren te klikken) wordt dit in onderstaand overzicht aangegeven door meerdere indicatoren naast elkaar. De eerste instelling wordt daarbij gekozen door eenmaal te klikken, de tweede door tweemaal te klikken, etc. 2.3.1 Indicatoren in de zwart/wit SSTV mode ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³B&W SSTV³ ³Wraase³ ³New SSTV³ ³B&W FAX³ ³ColorFAX³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Door hierop te klikken selecteert u de diverse programmamodes van MSCAN. ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ³ 7.2 ³ ³ 8 ³ ³ 16 ³ ³ 32 ³ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ Selecteren van de gewenste SSTV mode, de modes geven de tijd in seconden aan die het duurt om een plaatje over te zenden. ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ³top³ ³cls³ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ Selecteren van 'top' start de ontvangst bovenin het scherm. Gelijktijdig de toetsen en indrukken heeft hetzelfde effect. Het commando 'cls' doet dit ook maar wist tevens het scherm. ÚÄÄ¿ ÚÄÄ¿ ÚÄÄ¿ ÚÄÄ¿ ³1X³ ³X2³ ³12³ ³XX³ ÀÄÄÙ ÀÄÄÙ ÀÄÄÙ ÀÄÄÙ Selecteer het scherm (1 of 2) waarin de ontvangen beelden worden weergegeven. Zijn beide schermen geselecteerd (1 en 2) dan worden de beelden beurtelings in scherm 1 en 2 weergegeven. Bij de instelling 'XX' wordt de weergave gestopt. ÚÄÄ¿ ÚÄÄ¿ ÚÄÄ¿ ³X2³ ³12³ ³1X³ ÀÄÄÙ ÀÄÄÙ ÀÄÄÙ Selecteer het scherm (1 of 2) waarin het beeld staat dat verzonden moet worden. Zijn beide schermen geselecteerd (1 en 2) dan wordt de beelden beurtelings vanuit scherm 1 en 2 uitgezonden. ÚÄÄ¿ ÚÄÄ¿ ÚÄÄ¿ ³RX³ ³TX³ ³TX³ ÀÄÄÙ ÀÄÄÙ ÀÄÄÙ Schakel van ontvangst naar uitzenden. Er zijn twee zendinstellingen, bij de eerste instelling stopt het programma de uitzending automatisch na het eerste plaatje. Bij de tweede instelling blijft het programma continu beelden uitzenden. ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ³t³ ³s³ ³m³ ³l³ ³t³ ³s³ ³m³ ³l³ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ U kunt hier de grootte van de door de teksteditor gebruikte karakters instellen. Bij laatste vier instellingen, waarbij de letter op een zwarte achtergrond wordt getoond, wordt de achtergrond waarop u de karakters plaatst gewist. ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ÚÄ¿ ³c³ ³c³ ³c³ ³c³ ³c³ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ ÀÄÙ De kleur van het door de teksteditor gebruikte karakters kunt u hier selecteren. De kleuren zijn achtereenvolgens wit, zwart, rood, groen en blauw. Bij uitzendingen in zwart/wit modes zullen de kleuren als grijstinten worden uitgezonden. ÚÄ¿ ³³ ÀÄÙ U gebruikt dit commando wanneer u in een directory (in het menu) verder wilt bladeren. ÚÄ¿ ³³ ÀÄÙ U gebruikt dit commando wanneer u in een directory (in het menu) terug wilt bladeren. ÚÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄ¿ ³esc ³ ³quit³ ÀÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÙ Het 'esc' commando heeft dezelfde functie als uw toets. Met 'quit' verlaat u MSCAN. 2.3.2 Indicatoren in de Wraase kleuren SSTV mode ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³Wraase³ ³New SSTV³ ³B&W FAX³ ³ColorFAX³ ³B&W SSTV³ ÀÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Door hierop te klikken selecteert u de diverse programmamodes van MSCAN. ÚÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄ¿ ³ 24 ³ ³ 48 ³ ³ 96 ³ ÀÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÙ Selecteren van de gewenste SSTV mode, de modes geven de tijd in seconden aan die het duurt om een plaatje over te zenden. ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ³rgb³ ³top³ ³cls³ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ Met 'rgb' kunt u de volgorde waarin de beeldlijnen worden ontvangen wijzigen, waardoor de 3 kleurcomponenten verschuiven (rood-groen-blauw wordt blauw-rood- groen). U gebruikt dit commando wanneer u een plaatje in de verkeerde kleur ontvangt. Selecteren van 'top' start de ontvangst bovenin het scherm. Het commando 'cls' doet dit ook maar wist tevens het scherm. Raadpleeg voor de beschrijving van de overige indicatoren de zwart/wit SSTV mode. 2.3.3 Indicatoren in de New SSTV kleuren SSTV mode ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ³New SSTV³ ³B&W FAX³ ³ColorFAX³ ³B&W SSTV³ ³Wraase³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÙ Door hierop te klikken selecteert u de diverse programmamodes van MSCAN. ÚÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄ¿ ³ M1 ³ ³ M2 ³ ³ S1 ³ ³ S2 ³ ÀÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÙ Selecteren van de gewenste SSTV mode: martin 1 (M1), martin 2 (M2), scotty 1 (S1) en scotty 2 (S2). ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ³syn³ ³lin³ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ In de stand 'syn' worden de SSTV beelden volgens het synchrone principe ontvangen, d.w.z. dat na ontvangst van de starttoon de ontvanger automatisch met de zender meeloopt. In de stand 'lin' maakt de ontvanger gebruik van de uitgezonden lijnsyn-chronisatiepulsen waardoor iedere lijn opnieuw wordt gestart door de zender. Deze instelling is gevoeliger voor storingen en dient u alleen te gebruiken wanneer u de starttoon heeft gemist, of wanneer ontvangst volgens het synchroon principe niet mogelijk is (b.v. wanneer u de uitzending vanaf een taperecorder bekijkt). Raadpleeg voor de beschrijving van de overige indicatoren de zwart/wit SSTV mode. 2.3.4 Indicatoren in de zwart/wit FAX mode ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³B&W FAX³ ³ColorFAX³ ³B&W SSTV³ ³Wraase³ ³New SSTV³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Door hierop te klikken selecteert u de diverse programmamodes van MSCAN. ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ³ 120 ³ ³ 180 ³ ³ 240 ³ ³ 60 ³ ³ 90 ³ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ Selecteren van de gewenste FAX mode, de modes geven het aantal lijnen per minuut aan dat wordt overgezonden. ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ³288³ ³576³ ³864³ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ Selecteren van de gewenste IOC. De IOC is een maat voor de hoogte-breedte verhouding van het uitgezonden beeld. ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ³800³ ³300³ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ De zgn. shift van het FAX-signaal. Bij 800 Hz shift verandert de toon van het FAX-signaal 800 Hz wanneer het videosignaal van geheel zwart naar geheel wit verandert. Bij zenden wordt altijd een shift van 800 Hz gebruikt. ÚÄÄ¿ ÚÄÄ¿ ³1 ³ ³X ³ ÀÄÄÙ ÀÄÄÙ Selecteer het scherm. Aangezien in de FAX mode maar een scherm aanwezig is schakelt u in feite de ontvangst aan ('1') en uit ('X'). ÚÄÄ¿ ³--³ ÀÄÄÙ Wanneer u deze indicator aanklikt wordt de muis in het scherm geplaatst. U kunt nu aangeven waar u de endmarker wilt plaatsen door op de linker muistoets te drukken. Raadpleeg voor de beschrijving van de overige indicatoren de zwart/wit SSTV mode. 2.3.5 Indicatoren in de kleuren FAX mode ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ColorFAX³ ³B&W SSTV³ ³Wraase³ ³New SSTV³ ³B&W FAX³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙ Door hierop te klikken selecteert u de diverse programmamodes van MSCAN. ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ÚÄÄÄÄÄ¿ ³ 240 ³ ³ 360 ³ ³ 120 ³ ³ 180 ³ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ ÀÄÄÄÄÄÙ Selecteren van de gewenste FAX mode, de modes geven het aantal lijnen per minuut aan dat wordt overgezonden (LPM). Omdat er voor iedere beeldlijn 3 lijnen worden uitgezonden, n.l. voor iedere kleurcomponent een, duurt de uitzending drie maal zo lang als bij een overeenkomstige zwart/wit FAX mode. ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ³288³ ³204³ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ Selecteren van de gewenste IOC. De IOC is een maat voor de hoogte-breedte verhouding van het uitgezonden beeld. Bij selecteren van 360 LPM wordt automatisch een IOC van 204 ingesteld daar deze hierbij gebruikelijk is. ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ÚÄÄÄ¿ ³rgb³ ³top³ ³cls³ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ ÀÄÄÄÙ Met 'rgb' kunt u de volgorde waarin de beeldlijnen worden ontvangen wijzigen, waardoor de 3 kleurcomponenten verschuiven (rood-groen-blauw wordt blauw-rood- groen). U gebruikt dit commando wanneer u een plaatje in de verkeerde kleur ontvangt. Selecteren van 'top' start de ontvangst bovenin het scherm. Het commando 'cls' doet dit ook maar wist tevens het scherm. Raadpleeg voor de beschrijving van de overige indicatoren de zwart/wit FAX mode. 2.4 Gebruik van het menu Het menu wordt gevormd door de toetsen die u onder de indicatoren vindt, rechts van het spectrum. Door een toets aan te klikken met de muis (linker muistoets) kiest u een nieuw (sub)menu of activeert u het commando wat bij de toets hoort. U kunt een commando afbreken, of uit een submenu gaan, door op te drukken, dan wel de middelste of rechter muistoets. 2.4.1 Het menu in de zwart/wit SSTV mode Achtereenvolgens zullen alle menutoetsen van links naar rechts worden besproken. 2.4.1.1 Het picture menu ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³picture³³digitize³³param³³toolkit³³showmems³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ In het 'picture' menu vind u alle functies die betrekking hebben op beelden. MSCAN slaat beelden op in het JPEG formaat. JPEG zorgt voor een zeer hoge compressiefactor van beter dan 10:1. Wel treedt hierbij enig verlies op. Wanneer u een plaatje herhaaldelijk inleest en weer opslaat, dan zal dit verlies zichtbaar worden. Beter kunt u dan gebruik maken van de in MSCAN aanwezige geheugens. Beelden worden hierin zonder compressie en dus zonder verlies opgeslagen. Naast het JPEG formaat kan MSCAN ook beelden die zijn gecomprimeerd in het GIF formaat inlezen. Het GIF formaat ondersteunt echter maximaal 256 kleuren. Na aanklikken van de 'picture' menutoets verschijnt het onderstaande submenu. 2.4.1.1.1 Beeld inladen van disk ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³diskLoad³³diskSave³³Autoload³³memRead³³memWrite³³Image³³Path³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Om een plaatje in te laden klikt u op 'diskLoad', dit geeft het volgende submenu. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ³screen 1³³screen 2³³box³³multi³³delete³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÙ U kunt nu opgeven in welk scherm (1 of 2) u het plaatje wilt plaatsen. Geeft u box op dan kunt u een vierkant aangeven (een box) waarin het plaatje moet worden geplaatst. Dit mag in een van beide schermen zijn. Om de box te bepalen moet u 2 maal klikken, 1 keer voor de linkerbovenhoek en 1 keer voor de rechteronderhoek. Het 'multi' commando laat meerdere plaatjes in, beurtelings op scherm 1 en 2. Staat het programma in de zendmode dan zal het tempo van inladen gelijk gaan met dat van uitzenden, m.a.w. ieder plaatje zal een keer worden uitgezonden. Let erop dat dit alleen werkt wanneer u beide schermen voor uitzenden heeft geselecteerd. Na het ingeven van bovenstaande commando's wordt u gevraagd om een filenaam. Bij het 'multi' commando is dit de file die als eerste zal worden ingeladen (de daarop volgende plaatjes worden vervolgens in alfabetische volgorde ingeladen). I.p.v. een filenaam kunt u ook ingeven, of op de linker muistoets drukken, en vervolgens een file uit de directory kiezen. Bladeren doet u met de indicatoren 'pijl omhoog' en 'pijl omlaag'. Wilt u een file wissen dan klikt u op 'delete'. Heeft u tevoren al een plaatje ingeladen dan zal de filenaam hiervan reeds voor u zijn ingevuld, u kunt deze naar keuze gebruiken of wissen. Na ingeven van de filenaam en wordt u voor de zekerheid om een bevestiging gevraagd. 2.4.1.1.2 Beeld opslaan op disk ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³diskLoad³³diskSave³³Autoload³³memRead³³memWrite³³Image³³Path³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Om een plaatje op te slaan klikt u op 'diskSave', dit geeft onderstaand submenu. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄ¿ ³screen 1³³screen 2³³box³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÙ U kunt nu opgeven welk scherm (1 of 2) u wilt opslaan. Geeft u box op dan kunt u een vierkant aangeven (een box) dat moet worden opgeslagen. Dit mag in een van beide schermen zijn. Om de box te bepalen moet u 2 maal klikken, 1 keer voor de linkerbovenhoek en 1 keer voor de rechteronderhoek. Na het ingeven van bovenstaande commando's wordt u gevraagd onder welke filenaam u het plaatje wilt opslaan. Bestaat deze file reeds dan wordt u gevraagd of de file overschreven mag worden, is dit goed kies dan voor 'overwr' (overwrite). 2.4.1.1.3 Beeld inladen van de auto directory ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³diskLoad³³diskSave³³Autoload³³memRead³³memWrite³³Image³³Path³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Om een plaatje in te laden vanuit de AUTO directory, dit is de directory waar de automatisch ontvangen beelden zijn opgeslagen, klikt u op 'Autoload'. De werking is hierna gelijk aan die bij het 'diskLoad' submenu. 2.4.1.1.4 Beeld inladen vanuit geheugen ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³diskLoad³³diskSave³³Autoload³³memRead³³memWrite³³Image³³Path³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Om een plaatje in te laden vanuit een geheugen klikt u op 'memRead'. U krijgt dan het onderstaande submenu. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄ¿ ³screen 1³³screen 2³³box³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÙ Gelijk aan bij het inladen van disk kunt u ook hier kiezen waar u het plaatje wilt plaatsen. Na het aanklikken van uw keuze wordt u echter niet gevraagd om een filenaam, maar wordt direct een directory getoond met daarin de 14 geheugens. U kunt nu het gewenste geheugen selecteren. 2.4.1.1.5 Beeld opslaan naar geheugen ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³diskLoad³³diskSave³³Autoload³³memRead³³memWrite³³Image³³Path³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Om een plaatje naar het geheugen weg te schrijven klikt u op 'memWrite'. U krijgt dan het onderstaande submenu. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄ¿ ³screen 1³³screen 2³³box³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÙ Gelijk aan bij het opslaan op disk kunt u ook hier kiezen welk (gedeelte van het) scherm u wilt wegschrijven. Na het aanklikken van uw keuze wordt u echter niet gevraagd om een filenaam, maar wordt direct een directory getoond met daarin de 14 geheugens. U kunt nu het gewenste geheugen selecteren. 2.4.1.1.6 Testbeeld inlezen ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³diskLoad³³diskSave³³Autoload³³memRead³³memWrite³³Image³³Path³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ In het programma zijn een aantal standaard testbeelden aanwezig. Deze kunt u in het submenu 'image' vinden. De testbeelden zijn geschikt om programmatuur en modem aan zend- en ontvangstzijde te testen. Nadat u op 'Image' heeft geklikt selec-teert u het gewenste testbeeld. Het beeld 'spectrum' maakt een kopie van het spectrum naar het scherm. U kunt hiermee uw tegenstation zijn uitgezonden spectrum laten zien. Na selectie van het testbeeld geeft u op naar welk (deel van het) scherm u dit wilt inlezen. 2.4.1.1.7 Path wijzigen ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³diskLoad³³diskSave³³Autoload³³memRead³³memWrite³³Image³³Path³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Met het 'path' commando kan het path naar de picture directory (gebruikt bij 'load' en 'save'), worden gewijzigd. Standaard is dit gelijk aan het path dat u in het configuratiemenu heeft ingevoerd. Het nieuwe path is tijdelijk en wordt niet bewaard in de configuratiefile. 2.4.1.2 Het digitize menu ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³picture³³spectrum³³digitize³³param³³toolkit³³showmems³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Met de Iris videodigitizer kunt u videobeelden digitaliseren in een zeer hoge kwaliteit en in truecolor. Dit gaat zeer eenvoudig, daar deze digitizer rechtstreeks vanuit MSCAN ondersteund wordt. U kunt zelfs videobeelden digitaliseren tijdens zenden of ontvangst. Door op 'digitize' te klikken verkrijgt u onderstaand submenu. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ ³screen 1³³screen 2³³box³³multi³³input³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙ Om het videobeeld in te lezen behoeft u alleen nog maar aan te geven in welk (deel van het) scherm u het wilt plaatsen. Klikt u op 'input' dan verschijnt onderstaand submenu. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³composit³³ S-VHS ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙ U kunt hier kiezen uit de twee gescheiden videoingangen van de Iris videodigitizer (een composite ingang en een S-VHS/Hi-8 ingang). 2.4.1.3 Het param menu ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³picture³³digitize³³param³³toolkit³³showmems³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Daar dit menu in de zwart/wit SSTV mode slechts een optie kent verschijnt na aanklikken van 'param' geen submenu maar zal het betreffende commando direct worden uitgevoerd. U schakelt hier tussen de manual en de autosync mode. In de autosync mode kijkt het programma 'intelligent' naar de synchro-nisatie van het SSTV signaal. Bij het ontbreken van een synchronisatiepuls probeert het programma te voorspellen waar deze had moeten plaatsvinden. Onder zeer slechte omstandigheden kan dit tot ver-betering van de ontvangst leiden, met name in de Wraase mode waar het missen van een lijnsynchroni-satiepuls verandering van de kleuren tot gevolg heeft. Deze mode werkt echter alleen wanneer het SSTV signaal een correcte timing heeft. 2.4.1.4 Het toolkit menu ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³picture³³digitize³³param³³toolkit³³showmems³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ In dit menu vind u diverse hulpmiddelen bij het bewerken van beelden. Aanklikken van 'toolkit' geeft onderstaand submenu. ÚÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ ³mirror³³aspect³³move³³draw³³debug³ ÀÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙ De mirror functie gebruikt u om een beeld te spiegelen (links en rechts verwisselen). Na aanklikken van dit commando geeft u op welk scherm u wilt spiegelen. Met aspect kunt u de aspect-ratio van een beeld wijzigen, dit is de hoogte- breedte verhouding. Na aanklikken van 'aspect' geeft u aan in welk scherm u dit wilt uitvoeren, waarna u het volgende submenu wordt getoond. ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ ³ 1:2 ³³ 2:1 ³ ÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙ Kiest u voor '1:2' dan zal het beeld met een factor 2 in de hoogte worden uitgerekt, kiest u voor '2:1' dan zal het in dezelfde mate worden ingekrompen. Het move commando stelt u in staat een beeld te verschuiven. Dit kan nodig zijn wanneer een ontvangen beeld door synchronisatieproblemen niet linksbovenin het scherm is begonnen. Na aanklikken van 'move' kiest u in welk scherm u deze opdracht wilt uitvoeren, waarna u met de muis de linkerbovenhoek van het gewenste plaatje markeert. Het gehele beeld wordt dan zodanig verschoven dat dit punt linksboven in het scherm komt. De draw functie stelt u in staat m.b.v. uw muis in een van beide schermen te tekenen. Door op uw linker muistoets te drukken zal op de muispositie een witte stip worden gezet. Wanneer u gelijktijdig uw muis beweegt zal een lijn worden getrokken. Het debug commando is beveiligd met een paswoord en kunt u negeren. 2.4.1.5 Het showmems menu ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³picture³³digitize³³param³³toolkit³³showmems³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Daar dit menu slechts een optie kent verschijnt na aanklikken van 'showmems' geen submenu maar zal het betreffende commando direct worden uitgevoerd. U kopieert hier met een commando alle 14 geheugens naar de kleine schermpjes boven de console. U kunt nu duidelijk zien wat de inhoud van elk geheugen is. 2.4.2 Het menu in de Wraase kleuren SSTV mode Alle menutoetsen in deze mode hebben dezelfde functie als de menutoetsen in de zwart/wit SSTV mode, met een enkele uitzondering. 2.4.2.1 Het toolkit menu ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³picture³³digitize³³param³³toolkit³³showmems³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Naast alle mogelijkheden die dit submenu u biedt in de zwart/wit SSTV mode, vind u hier als extra het color commando. Klikt u op 'color' en kiest u op welk (deel van het) scherm u deze bewerking wilt uitvoeren, dan verschijnt het volgende submenu. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³rgb->gbr³³rgb->brg³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ U kunt nu de kleurvolgorde van een beeld wijzigen. Kiest u voor rgb->gbr dan zullen alle gradaties rood vervangen worden door gradaties groen, alle gradaties groen vervangen worden door gradaties blauw, en alle gradaties blauw vervangen worden door gradaties rood. Het commando rgb->brg werkt op soortgelijke manier. Deze bewerkingen komen zeer van pas wanneer u een beeld in de verkeerde kleurvolgorde heeft ontvangen. U kunt dan achteraf alsnog de kleuren 'goed zetten'. 2.4.3 Het menu in de New SSTV kleuren SSTV mode Alle menutoetsen in deze mode hebben dezelfde functie als de menutoetsen in de Wraase kleuren SSTV mode, behalve het param menu. 2.4.3.1 Het param menu ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³picture³³digitize³³param³³toolkit³³showmems³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Door op 'param' te klikken verschijnt onderstaand submenu. ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³+ lpm³³- lpm³³left³³right³³RGB³³auto³ ÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Met de '+ lpm' en '- lpm' toetsen maakt u de lijntijd van de ontvanger langer of korter. U kunt hier gebruik van maken wanneer uw scheve beelden ontvangt van uw tegenstation omdat zijn lijntijd niet goed is afgeregeld. Met de 'left' en 'right' toetsen verschuift u het begin van de beeldlijn naar links of rechts. U zult hier gebruik van maken wanneer in de synchrone mode de starttoon is gemist, de kans is dan groot dat het beeld niet goed is gesynchroniseerd. Omdat ook de kleur dan vaak niet goed zal zijn kunt u de kleurvolgorde wijzigen met de 'RGB' toets. Om te begrijpen wat u te zien krijgt wanneer een beeld in de New SSTV mode niet is gesynchroniseerd, dient u te weten dat een beeldlijn in deze mode wordt opgebouwd door deze drie maal te schrijven: voor iedere kleurcomponent eenmaal. Tussen deze kleurcomponenten zit een kleine pauze. Ontvangt u het beeld niet goed dan zal het beeld opgebouwd zijn uit verkeerde kleuren, met daarnaast 'schaduwen' in weer een andere kleur. Door achtereenvolgens met de commando's left en right eerst de 'schaduw' weg te werken en daarna met 'RGB' de kleur juist te krijgen, synchroniseert u de ontvanger in feite met de hand. Bij een voldoende storingsvrij signaal kunt u ook m.b.v. de syn/lin indicator de synchronisatie even op lijnsync zetten, en daarna weer terug op synchroon. U laat het programma op deze manier zelf synchoniseren. Door op 'auto' te klikken activeert u de automaat. Wanneer deze is geactiveerd schakelt het programma de normale bediening uit, in de console verschijnt dan de mededeling 'auto mode engaged'. MSCAN zal nu zelf beelden in beide schermen ontvangen en opslaan. Dit opslaan gebeurt als volgt. Iedere keer wanneer een starttoon wordt ontvangen (en dus naar een ander scherm wordt geschakeld) wordt het vorige scherm in de auto directory opgeslagen. De naamgeving van de plaatjes is als volgt: de eerste 2 cijfers zijn de maand, de tweede 2 cijfers de dag van de maand, de derde 2 cijfers het uur, en de laatste 2 cijfers het aantal minuten. Een plaatje dat op 26 maart om half zeven 's avonds is ontvangen zal dus zijn opgeslagen met als filenaam '03261830'. De auto mode is uit te schakelen met (of middelste of rechter muistoets). 2.4.4 Het menu in de zwart/wit FAX mode Alle menutoetsen in deze mode hebben dezelfde functie als de menutoetsen in de zwart/wit SSTV mode, met de volgende uitzonderingen: - de keuzemogelijkheid tussen scherm 1 en scherm 2 vervalt daar er slechts een scherm aanwezig is, - het commando showmems ontbreekt daar er in de FAX modes geen ruimte is voor de 14 schermpjes, - het param menu is anders. 2.4.4.1 Het param menu ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³picture³³digitize³³param³³toolkit³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÄÙ Door op 'param' te klikken verschijnt onderstaand submenu. ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³+ lpm³³- lpm³³left³³right³³Video³³Calib³³Auto³ ÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Met de '+ lpm' en '- lpm' toetsen maakt u de lijntijd van de ontvanger langer of korter. U kunt hier gebruik van maken wanneer uw scheve beelden ontvangt van uw tegenstation omdat zijn lijntijd niet goed is afgeregeld. Ook gebruikt u deze toetsen bij het bepalen van uw kristal calibratiefactor (zie afregelen hardware). Met de 'left' en 'right' toetsen verschuift u het begin van de beeldlijn naar links of rechts. U zult hier gebruik van maken wanneer u een FAX plaat met de hand (zonder gebruik te maken van de auto mode) heeft ontvangen. 2.4.4.1.1 Het video menu ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³+ lpm³³- lpm³³left³³right³³Video³³Calib³³Auto³ ÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Klikt u op 'Video' dan verschijnt onderstaand submenu. ÚÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄ¿ ³Invert³³Mirror³ ÀÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÙ Het invert commando inverteert de binnenkomende videosignalen, zwart/wit wordt dus wit/zwart. Het mirror commando spiegelt het binnenkomende beeldsignaal. In plaats van van-links-naar-rechts, worden de beeldlijnen nu van-rechts-naar-links geschreven. Beide commando's hebben alleen betrekking op de ontvangst en zult u slechts bij enkele FAX stations op de kortegolf banden nodig hebben. 2.4.4.1.2 Het calib menu ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³+ lpm³³- lpm³³left³³right³³Video³³Calib³³Auto³ ÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Het calib commando gebruikt u bij het bepalen van de calibratiefactor, zie hiervoor 'afregelen hardware'. 2.4.4.1.3 Het auto menu ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄÄ¿ÚÄÄÄÄ¿ ³+ lpm³³- lpm³³left³³right³³Video³³Calib³³Auto³ ÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÄÙÀÄÄÄÄÙ Het auto commando heeft dezelfde functie als in de New SSTV mode. De automaat stelt in de FAX mode bovendien de volgende zaken in: - de gebruikte IOC, - de snelheid (het aantal LPM), - de gebruikte shift (800 of 300 Hz) en - of het een kleuren of zwart/wit uitzending is. Hierbij schakelt MSCAN automatisch over op de kleuren FAX mode indien nodig. Verder wordt het plaatje 'rechtgezet' en start de ontvangst zodra het daadwerkelijke plaatje verschijnt, de synchronisatiepulsen komen dus niet in beeld. Na ontvangen van de stoptoon, of indien het beeldgeheugen vol is, wordt het plaatje opgeslagen in de auto directory. De naamgeving van de plaatjes is als volgt: de eerste 2 cijfers zijn de maand, de tweede 2 cijfers de dag van de maand, de derde 2 cijfers het uur, en de laatste 2 cijfers het aantal minuten. Een plaatje dat op 26 maart om half zeven 's avonds is ontvangen zal dus zijn opgeslagen met als filenaam '03261830'. De auto mode is uit te schakelen met (of middelste of rechter muistoets). 2.4.5 Het menu in de kleuren FAX mode Alle menutoetsen in deze mode hebben dezelfde functie als de menutoetsen in de zwart/wit FAX mode, alleen is het toolkit menu uitgebreid met het color commando. Zie voor een beschrijving hiervan de Wraase kleuren SSTV mode. 2.5 Overzicht editor toetsen Om tekst in een scherm te kunnen plaatsen is er voorzien in een eenvoudige editor. Deze editor kunt u zowel tijdens ontvangst als tijdens zenden gebruiken. Zodra een editor- of karaktertoets wordt ingedrukt zal in het scherm een cursor verschijnen. Deze geeft aan waar het eerstvolgende karakter zal worden geplaatst. De cursor verdwijnt automatisch wanneer gedurende 5 seconden geen toets wordt ingedrukt. cursor toetsen M.b.v. de cursortoetsen (pijlen) kunt u de cursor over het scherm verplaatsen. De stapgrootte wordt bepaald door de grootte van het geselecteerde karakter. Home Verplaatst de cursor naar linksboven in het scherm. End Verplaatst de cursor naar rechtsonder in het scherm. ctrl-cursor toetsen Drukt u gelijktijdig op en de cursor-links of cursor-rechts toets dan zal de cursor zich resp. naar het begin of het einde van de regel bewegen. Del Met deze toets wist u het scherm waarin de cursor zich bevindt. Tab Met de tab-toets verplaatst u de cursor naar het andere scherm. In de FAX modes heeft deze toets geen functie. Backspace Verplaatst de cursor een positie terug en wist het karakter op die positie uit. 3 TECHNISCHE INFORMATIE In dit hoofdstuk vind u informatie over een aantal technische aspecten, alsmede een beschrijving van mogelijke problemen met bijbehorende oplossingen. 3.1 Start- en stoptonen Conform internationale standaarden gebruikt MSCAN in de zwart/wit FAX modes de volgende start- en stoptonen. IOC start stop 288 675 Hz 450 Hz 576 300 Hz 450 Hz Daar de huidige kleuren FAX modes in de amateurwereld zijn ontwikkeld zijn hierover geen internationale afspraken gemaakt, de volgende start- en stoptonen zijn echter gebruikelijk en worden door MSCAN ondersteund. IOC start stop 204 200 Hz 450 Hz 288 200 Hz 450 Hz Starttonen zijn gekoppeld aan de gebruikte IOC en hebben niets te maken met het aantal LPM waarin uitgezonden wordt. De in MSCAN ingebouwde automaat voor de FAX modes bepaalt de IOC uit de starttoon en het aantal LPM uit de synchronisatiepulsen die aan iedere uitzending vooraf gaan. 3.2 Problemen oplossen MSCAN stelt zware eisen aan de gebruikte pc, de pc zal daarom geen capaciteit over hebben voor andere taken. Enkele voor de hand liggende problemen worden in dit hoofdstuk beschreven. Gebruik van disk-cache Sommige cache programma's voor harddisk en/of floppydrives zetten tijdelijk de interrupts van het systeem uit. Dit is in het MSCAN programma niet toegestaan aangezien dit de timing verstoort. Gebruikt u zo'n cache programma dan is het mogelijk dat tijdens het laden van files de ontvangst of het zenden tijdelijk verstoord wordt. De remedie is eenvoudig: cre‰er een batch file die alvorens het MSCAN programma aan te roepen de cache uitzet, en na afloop van het programma de cache weer aanzet. Gebruik van residente programma's Residente programma's (permanent in het geheugen aanwezig) nemen een gedeelte van het vrije geheugen in beslag, het kan zijn dat MSCAN hierdoor niet genoeg ruimte heeft om te kunnen werken. Omdat de timing bij de nieuwe SSTV modes en bij FAX zeer kritisch is mag het programma nooit worden onderbroken door andere (residente) programma's. Wanneer deze onderbreking te lang duurt, en dat is al snel het geval, wordt de timing en dus het ontvangen of uitgezonden plaatje verminkt. Memory managers als EMM386 kunnen op sommige pc's ook de timing verstoren. Geen beeld na opstarten MSCAN Verzeker u ervan dat u een super VGA kaart heeft met truecolor ondersteuning, dat u de juiste chipset heeft ingevuld, en wanneer u voor VESA heeft gekozen de bij uw kaart behorende VESA driver is geladen. Wel beeld maar niet leesbaar Waarschijnlijk ondersteunt uw videokaart wel de truecolor mode, maar niet op de juiste manier. Dit komt voor bij kaarten met een oudere BIOS en/of VESA driver. Informeer bij uw leverancier voor de nieuwste (na 1-1-94) BIOS of VESA driver voor uw kaart. Programma hangt na opstarten Het kan zijn dat uw muis niet compatibel is, er zijn b.v. problemen bekend met sommige Genius muizen. Probeer een andere muisdriver te gebruiken van b.v. Logitech of Microsoft om dit probleem op te lossen. Storing in ontvangst bij laden beeld Wanneer u in de SSTV mode tijdens de ontvangst van een plaatje een beeld inlaadt op het andere scherm, dan is het mogelijk dat dit de ontvangst verstoort (strepen). Dit probleem is alleen te verhelpen met een snellere pc of door gebruik te maken van het Multiscan modem. 4 TECHNISCHE INFORMATIE MSCAN ondersteunt verschillende modes. In deze bijlage vind u een korte beschrijving van deze modes. 4.1 SSTV SSTV, een afkorting voor Slow-Scan Television, is ontstaan in 1958. Copthorne Macdonald, een jonge technische student, realiseerde toen zijn droom om een breedband televisie signaal te reduceren tot een signaal met een dusdanig kleine bandbreedte, dat dit verzonden kon worden via een standaard spraakkanaal. Zijn experimenten, tezamen met die van andere zendamateurs, zorgden ervoor dat SSTV in 1968 door de FCC werd toegelaten op de Amerikaanse amateurbanden. Met SSTV was het mogelijk om lage-resolutie beelden over te zenden via een standaard spraakkanaal met 3 kHz bandbreedte. Elk beeld was opgebouwd uit ongeveer 120 lijnen en werd verzonden met een frequentie van 15 lijnen per seconde. Het verzenden van een compleet beeld duurde zodoende 8.5 seconde. Om dit beeld zichtbaar te maken werd een P7-fosfor radarbuis gebruikt. Door de lange nalichttijd van deze buis kon het gehele beeld zichtbaar worden gemaakt, zij het dat men dit in een donkere ruimte moest bekijken. Rond 1975 verscheen de eerste geheel digitale oplossing om SSTV beelden te bekijken. Het beeld werd daartoe opgedeeld in 128 lijnen van elk 128 punten en opgeslagen in een digitaal RAM-geheugen. Dit digitale systeem had een groot voordeel: het beeld kon onbeperkt lang op de monitor bekeken worden en het was niet nodig de ruimte hiervoor te verduisteren. Met de opkomst van de computer verschenen er ook steeds meer programma's waarmee het mogelijk is om SSTV beelden te ontvangen of te verzenden. Het voordeel van het gebruik van een computer is dat deze reeds voorzien is van een (groot) digitaal geheugen en daarnaast nog vele extra mogelijkheden biedt, zoals tekst- en beeldverwerking en de opslag van deze beelden op disk. Bij SSTV wordt het te verzenden beeld lijn voor lijn afgetast. De video- informatie wordt daarbij vertaald in een frequentie van 1500 Hz (zwart) tot 2300 Hz (wit). Iedere lijn wordt afgesloten met een synchronisatietoon (linesync) van 1200 Hz gedurende 5 ms. Om het begin van een nieuw beeld aan te geven wordt een synchronisatietoon van 1200 Hz gedurende 30 ms uitgezonden (page- of framesync). Wanneer kleurenbeelden worden overgezonden wordt het beeld eerst ontleed in 3 primaire componenten, n.l. rood, groen en blauw. Er worden wereldwijd diverse manieren gebruikt om deze drie componenten over te zenden, doch de veruit meest populaire methode was tot voor kort de zgn. line-sequential methode, ook wel Single Frame Color (SFC) SSTV genoemd. Bij deze methode wordt van iedere lijn afzonderlijk zijn rode, groene en blauwe component achter elkaar overgezonden. De taak van de ontvanger is om deze drie lijnen weer te vertalen naar een kleuren beeldlijn. Bovenstaande plaatjes illustreren de storingsongevoeligheid van de nieuwe SSTV modes (hier M1). Ondanks de storing is de synchronisatie behouden en is het volledige beeld zichtbaar. De laatste jaren zijn de zgn. nieuwe SSTV modes erg populair geworden, met name op de kortegolf banden. De veruit het meest gebruikte zijn de Martin en Scotty modes. Deze modes combineren de voordelen van SSTV en FAX. Hierdoor wordt een aanzienlijk betere beeldkwaliteit onder slechte condities gegarandeerd. MSCAN 1.3 ondersteunt deze modes alleen indien uw pc is voorzien van een SVGA adapter. Bij deze modes worden de drie kleurcomponenten niet lijn-voor-lijn uitgezonden, maar achterelkaar in dezelfde lijn. Omdat per volledige lijn altijd maar een linesync wordt uitgezonden kan er dus nooit een fout optreden in de RGB volgorde, deze ligt nu immers vast. Zodra dus ook maar een gedeelte van een plaatje in deze modes wordt ontvangen, zullen de kleuren altijd correct zijn. Een verdere verbetering is dat naast ontvangst m.b.v. de lijn synchronisatie- toon, gelijk aan zwart-wit SSTV, ook ontvangst mogelijk is in de synchrone mode, gelijk aan FAX. In de synchrone mode wordt niet meer naar de linesync gekeken, maar wordt de ontvangst automatisch doorgeschreven, gebaseerd op de nauwkeurige timing van een kristal (zowel aan zend- als ontvangstzijde). SSTV signalen zijn te ontvangen op de diverse amateurbanden, b.v. 3730 kHz (LSB), 14.230 MHz (USB) en 144.500 MHz (FM). 4.2 FAX FAX, een afkorting voor Facsimile, is qua werking in principe gelijk aan SSTV, alleen ontbreken de lijn- en frame-synchronisatiepulsen. Bij FAX wordt vaak gebruik gemaakt van het APT protocol (Automatic Picture Transmission). Hierbij wordt het begin van een beeld aangegeven met een starttoon, en het eind met een stoptoon. Door het ontbreken van lijn-synchronisatiepulsen moet er op een andere manier voor worden gezorgd dat zender en ontvanger gelijk lopen. Dit wordt gedaan door voorafgaand aan het beeld een synchronisatie signaal uit te zenden, dit is een rechte verticale (meestal witte) balk. Een ander opvallend verschil t.o.v. de SSTV mode zijn de veel langere lijn- en beeldtijden: het verzenden van een FAX plaat kan makkelijk 10 minuten in beslag nemen. De gebruikte videotonen zijn niet voor alle FAX-stations gelijk: sommige gebruiken de van SSTV bekende 400 Hz shift (zwart 1500 Hz en wit 2300 Hz), maar er zijn ook stations met een 300 Hz (zwart 1600 Hz, wit 2200 Hz) of zelfs een 150 Hz shift (zwart 1750 Hz en wit 2050 Hz). Twee technische termen die u van de FAX mode moet kennen zijn LPM (Lines Per Minute) en IOC (Index Of Cooperation). LPM staat voor het aantal lijnen dat per minuut wordt verzonden. Met IOC wordt de hoogte-breedte verhouding van het beeld aangeduid. Het uitzenden van kleurenplaten via FAX is niet gebruikelijk in de 'commerci‰le' wereld. Een zeer omslachtige manier die wel eens wordt toegepast is het uitzenden van drie zwart-wit platen. Deze 3 corresponderen met de 3 kleuren geel, magenta en cyaan en moeten na ontvangst worden samengevoegd tot een kleurenplaat. De FAX kleurenmode die in dit programma wordt ondersteund werkt op een andere manier, en is rechtstreeks afgeleid van de SFC kleuren SSTV mode. Ook hier wordt iedere lijn telkens drie keer uitgezonden: een keer zijn rode, een keer zijn groene, en een keer zijn blauwe component. De plaat die bij ontvangst verschijnt is direct in kleur en het is niet meer nodig deze achteraf nog te bewerken. Deze mode wordt ook door het programma JV-FAX ondersteund. FAX signalen van commerci‰le stations vind u verspreid over de gehele lange-, midden-, en kortegolf banden, b.v. op 134 kHz (USB), op 4778 kHz (USB) en op 8145 kHz (USB). Amateur FAX stations vind u o.a. op 14.230 MHz (USB) en op 144.700 MHz (FM). Veel plezier met Microscan! Mike Versteeg CombiTech